تحقیق ابعاد پنهان تجاري‏ شدن ورزش از نگاه جامعه شناسی

در طول تاريخ، فعاليت‏هاي ورزشي عمدتاً به منظورحفظ تندرستي و سرگرمي مورد استفادة عمومي قرار گرفته‏اند، اما هيچگاه اين قبيل فعاليت‏ها تا اين اندازه به شكل كالايي تجاري رواج نداشته و مطرح نبوده‏اند. از نيمة دوم قرن بيستم به اين سو، ورزش مدرن و سازمان‏يافته به تدريج به تكنيك‏هاي بازاريابي و مديريت سرمايه‏داري مدرن متكي شد(19). امروزه‏، ورزش به تجارتي بزرگ و صنعتي پويا بدل شده است و شركت‏هاي تجاري بزرگ نيز به شدت به ورزش توجه نشان داده‏اند. صنعت ورزش به‏ويژه فوتبال به تنهايي بين يك تا دو درصد توليد ناخالص ملي كشورهاي صنعتي را تشكيل مي‏دهد. ورزش بحران دهة 1990 را را نرخ رشد سالانه‏اي برابر با 5 درصد پشت سرگذاشت. صنايع ورزشي بين 2 تا 2.5 درصد تجارت جهاني را به خود اختصاص داده‏اند. بازار جهاني لوازم ورزشي از جمله تأسيسات زيربنايي و تسهيلات ورزشي بيش از 50 ميليارد دلار است(1). ورزشكارانِ ورزش‏هاي پرتماشاگر به‏گونه‏اي قابل توجه تبديل به كالا شده‏اند، سهام باشگاه‏هاي ورزش در بازار بورس خريد و فروش مي‏شود، حقوق مربوط به پخش رويدادهاي ورزشي ميليونها دلار ارزش يافته است، شبكه‏هاي مختلف تلويزيوني مبالغ كلاني براي دريافت امتياز پخش بازي‏هاي ورزشي مي‏پردازند، و سوداگري و دريافت امتيازِ توليد كالاهاي ورزشي به يك تجارت فرامليتي تبديل شده است.

در هيچ دورة تاريخي هيچگاه چنين سرمايه‏گذاري‏هاي عظيم و كلان اقتصادي روي ورزش و ورزشكاران انجام نمي‏پذيرفت. ورزش ديگر تنها در جهت منافع ورزشكاران عمل نمي‏كند(8). ”ژائوهاوه لانژ“ رئيس سابق فدراسيون بين‏المللي فوتبال، فيفا در اواخر سال 1994 اشاره مي‏كند كه فوتبال ساليانه 225 ميليارد دلار گردش مالي دارد كه اين گردش شامل نقل و انتقال بازيكنان، توليد كالاهاي ورزشي، ساخت تأسيسات ورزشي، حمايت مالي و غيره است. وي در سال 1998 اظهار داشت كه جانشين وي در فيفا وارث قراردادهاي مالي به ارزش 4 ميليارد دلار است (13). برخورداري ورزش از توانمندي‏هاي منحصر به فرد سبب شده است تا سرمايه‏داران و صاحبان صنعت و ثروت بيش از پيش رو به سوي اين بازار سودآور آورند.